Zasady komunikacji z rodzicami uczniów

Temat  trudnych rodziców  wzbudza sporo kontrowersji. Nauczyciele ciągle słyszą, że nie powinni narzekać, że taki jest klient, że misja…, że nasze zadanie…, że dobro dziecka jest najważniejsze… . Nie włączamy się w ten chór. Pozostawiamy państwu moralne i profesjonalne oceny.

Chcemy być z nauczycielem i dostrzegać jego trudności w rozmowie z rodzicem, który nie słucha, nie rozumie, podnosi głos, oskarża, zdradza silne i trudne do opanowania emocje. Nie pozostają one bez wpływu na nauczyciela, który pewnie też zaczyna się denerwować, choć się do tego nie zawsze przyznaje, nawet przed samym sobą. Nie będziemy się starali diagnozować sytuacji ani rozstrzygać, kto ma rację. Chcemy się tylko podzielić dobrymi praktykami i pomysłami, jak prowadzić rozmowy z rodzicami, aby stonować emocje i dać szansę – sobie i im – (choć nie gwarancję) na konstruktywne konkluzje.

Oto propozycja zasad opracowanych przez autora naszych warsztatów poświęconych ochronie osobistych granic nauczycieli.

Zasady komunikacji  z rodzicami uczniów, w szczególności z rodzicami trudnymi

• Nie rozmawiamy na stojąco i z pozycji zza biurka.
• Nie rozmawiamy na korytarzu.
• Jeśli w danym momencie nie ma możliwości znalezienia odpowiedniej sali, w której moglibyśmy przeprowadzić rozmowę, wówczas odkładamy spotkanie na inny termin (należy go ustalić).
• Jeśli chcesz porozmawiać z rodzicem po zebraniu, poinformuj go o tym tak, aby inni nie słyszeli Twojej prośby.
• Rozmawiamy tylko na siedząco – jeśli rodzic nie chce usiąść, podejmujemy jeszcze jedną próbę zachęcenia go, aby jednak usiadł – jeśli nadal nie chce usiąść, kończymy rozmowę.
• Nawet jeśli sprawa jest bardzo trudna, pamiętaj, że do każdego rodzica należy zwracać się spokojnie, z zachowaniem wszelkich zasad dobrego wychowania i z szacunkiem (w każdej sytuacji jesteście partnerami).
• Rzeczowo przedstawiamy problem. Jeśli to rodzic przychodzi do nas z problemem, aktywnie słuchamy.
• Mówi tylko jedna osoba. Przerywamy jedynie wtedy, gdy rodzic mówi za długo lub odchodzi od tematu.
• Rozmawiamy z rodzicem, jeśli mamy pewność, że rodzic jest gotowy nas wysłuchać.
• Kiedy rodzic wciąż przerywa naszą wypowiedź, zatrzymujemy rozmowę i prosimy o możliwość dokończenia swojej kwestii.
• Nie pozwól, aby rodzic Cię obrażał i krzyczał na Ciebie – wówczas należy skończyć rozmowę
  komunikatem, że wrócicie do omawianego tematu, kiedy rodzic będzie na to gotowy. Uwaga – to musi być kolejny termin. Nie rozmawiamy tego samego dnia. Należy pozwolić uwolnić się emocjom.
• Jeśli nie potrafisz sobie poradzić z rodzicem, który Cię obraża, zastrasza, nie chce opuścić sali i jest agresywny – natychmiast powiadom o tym sekretariat szkoły, dyrektora bądź nauczyciela, który pracuje w sali obok.
• Pamiętaj, że w sytuacjach skrajnie trudnych masz prawo zawiadomić policję.
• Unikaj komunikatu „ale” lub stosuj go w sposób przemyślany.
• Każde spotkanie z rodzicem w trudnej sprawie powinno zostać zaprotokołowane. Dokumentację należy przechowywać w zamkniętej szafie, do której nikt poza tobą, dyrekcją i pedagogiem szkolnym nie może mieć dostępu.
• Jeśli sprawa dotyczy trudności sygnalizowanych przez członków zespołu wychowawczego, przed spotkaniem powinien zostać przygotowany protokół z posiedzenia tego zespołu. Rodziców należy zapoznać z takim protokołem podczas spotkania.
• Nie zgadzaj się na wysłuchiwanie ocen rodziców dotyczących innego nauczyciela bez obecności tego nauczyciela.
• Pamiętaj o hierarchii reagowania:
• najpierw sprawę wyjaśnia rodzic z nauczycielem, którego dotyczy problem;
• następnie problem próbuje rozwiązać wychowawca klasy;
• w przypadku braku porozumienia z rodzicem o sprawie jest informowany pedagog szkolny;
• dopiero kiedy wszystkie próby rozwiązania problemu okażą się nieskuteczne, wychowawca klasy prosi o interwencję dyrektora szkoły.
• Podczas zebrań z rodzicami ustaw ławki w podkowę lub krzesła w kręgu. To buduje atmosferę równości wszystkich w czasie dyskusji.
• W dniu zebrania z rodzicami to Ty jesteś gospodarzem. Dobry gospodarz czeka na swoich gości, a nie goście w jego domu czekają na gospodarza. Każdego rodzica przywitaj przy wejściu do klasy przez uściśnięcie dłoni. Jeśli to możliwe, zaproś na kawę / herbatę (do przygotowanego wcześniej kącika kawowego) – nawet sobie nie wyobrażasz, jak bardzo buduje to relacje i ociepla atmosferę w klasie. I pokazuje, że jesteście partnerami.
• W trakcie indywidualnego spotkania z rodzicami, dotyczącego trudnych sytuacji, zawsze twórz protokół zawierający wnioski ze spotkania. Służy to przede wszystkim Twojej ochronie.

Aby się jednak trzymać tych zasad, należy uświadomić  sobie swoje emocje i dostrzec własny wpływ na sytuację. Osiągnięcie stanu, w którym zachowujący się niewłaściwie rodzic będzie po prostu zagubionym partnerem w rozmowie, wymagającym naszej pomocy, to najwyższy stopień wtajemniczenia. W końcu niemili lub agresywni wobec nas rodzice najczęściej nie kierują negatywnych emocji do nas personalnie, tylko do kogoś, kogo rozpoznają jako anonimowego funkcjonariusza systemu oświaty. Łatwo też zapominają, że odpowiedzialne za rozmowę i jej skutki są obie strony, a ich rozmówcą jest czujący człowiek. Jak im to przypomnieć?  Za wszelką cenę należy  zachować spokój i okazać  zrozumienie. Ale jak się na to zdobyć , gdy narasta w nas złość i poczucie niesprawiedliwości? Odpowiedź na to pytanie jest bardzo złożoną kwestią i nie dla wszystkich istnieje jednakowa recepta. Problem ten stał się również treścią warsztatów z zakresu rozwoju osobistego, dzięki którym można uświadomić sobie kilka reguł ludzkiego funkcjonowania:

1. Moje emocje są OK – mam do nich prawo;
2. Moje emocje pojawiają się niezależnie od mojej woli;
3. Moje działania pod wpływem emocji mogę kontrolować, jeśli rozpoznam, że je przeżywam;
4. Moje działania mogę szybko zweryfikować, jeśli wyobrażę sobie efekt, który chcę osiągnąć.

Dowiedz więcej o współpracy z trudnym rodzicem >>